بینش و روش تاریخ نگاری ابن عساکر (د. ۵۷۱ق / ۱۱۷۶م)
کد مقاله : 1007-CNF
نویسندگان
افتخار قاسم زاده *1، هدایت جهانبخش قره آغاج2
1دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
2دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده مقاله
ابن‌عساکر یکی از برجسته‌ترین محدثان و مورخان مکتب شام در قرون‌میانی است که کتاب تاریخ مدینه‌دمشق از مهم‌ترین منابع در تاریخ‌نگاری اسلامی، مهم‌ترین اثر وی می‌باشد. در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی، روش و ویژگی‌های تاریخ‌نگاری ابن‌عساکر در این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که ابن‌عساکر در جایگاه محدث و فقیه، پیرو روش حدیثی_خبری است؛ از این‌رو، هم مورخ_محدث و هم مورخ_فقیه بود که بر روایت و درایت تکیه دارد. ابن‌عساکر از شیوه تنظیم فرهنگ‌نامه‌ای در نگارش تاریخ بهره برده است و اهتمام زیادی به ذکر سلسله اسناد داشته ولی در گزارش‌های خود، دست به تحلیل و ارزیابی نزده‌ و آن را به اختیار خواننده گذاشته است. وی هیچ‌گاه تسلیم گرایش و جریان خاصی نشده و بدون اغماض و اغراض درباره حوادث و وقایع مهم دست به کتابت زده است و امانت‌داری علمی و بی‌طرفی در نقل روایات معارض و مخالف حتی با اعتقادات خود داشته است که به همین خاطر، کتاب وی میدان به تصویر کشیدن تضارب آراء است. ابن‌عساکر روایات ضعیف و نادرست را هم در کتابش آورده است تا خواننده را از هر دو روایات آگاه دهد. وی سعی کرده است در ذکر سند و ثبت و ضبط اسامی راویان، امین و دقیق باشد،برای همین دست به سفرهای‌علمی زده و با بسیاری از عالمان ملاقات داشته است.از دیگر ویژگی‌های تاریخ‌نگاری ابن‌عساکر، عدم تمرکز بیشتر به وجه سیاسی در تاریخ‌نگاری،ذکر اقوال مختلف و کثیر در نگارش سیره‌خلفا و کثرت استفاده از احادیث‌نبوی و همچنین بهره بسیار از شعر در بیان وقایع،می‌باشد.
کلیدواژه ها
تاریخ، تاریخ‌نگاری، ابن‌عساکر، بینش وروش.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر